Filc – wyrób włókienniczy otrzymywany przez spilśnianie. Rozróżnia się dwa rodzaje filców: filce bite, uzyskiwane przez bezpośrednie spilśnianie włókien, oraz filce tkane, uzyskiwane przez spilśnianie powierzchni tkanin.
Spilśnianie
Kwiat wykonany techniką spilśniania
Spilśnianie to proces łączenia włókien w zwartą masę, w którym wykorzystuje się naturalne właściwości włókien zwierzęcych (wełny, sierści), roślinnych i niektórych włókien sztucznych do tworzenia między sobą połączeń. Połączenia te dodatkowo wzmacnia zastosowanie w procesie pilśnienia gorącej pary wodnej, słabych roztworów kwasów lub zasad i dużego nacisku lub tarcia. Nacisk uzyskuje się przez ubijanie lub walcowanie wilgotnej warstwy włókien lub tkaniny. Spilśnianie odbywa się na maszynach zwanych spilśniarkami lub foluszami, a proces spilśniania nazywa się filcowaniem lub folowaniem. W drodze folowania tkanin otrzymuje się sukna i filce.
Zdolność wyrobów wełnianych do spilśniania jest jednocześnie ich wadą, ponieważ w trakcie użytkowania dochodzi do ich samoczynnego spilśniania, co psuje walory estetyczne i użytkowe. W trakcie spilśniania wyrób wełniany znacznie zmniejsza swoje wymiary.
Filce
Surowcem do wytwarzania filcu może być wełna i sierść prawie wszystkich zwierząt hodowlanych oraz niektóre włókna sztuczne. Często do produkcji filców stosuje się mieszanki włókien naturalnych i sztucznych. Filce otrzymuje się w dwojaki sposób:
- Filce bite – przez spilśnianie warstwy włókien wełnianych (runa). Często wzmacnia się takie wyroby przez igłowanie. Igłowanie polega na przebijaniu warstwy włókien specjalnie naciętymi igłami, Igły te przechodząc przez runo przeciągają pasma włókien, przeszywają i wzmacniają wyrób. Wyroby te nazywa się również filcami igłowanymi.
- Filce tkane – przez spilśnianie zewnętrznych warstw tkaniny wykonanej z wełny owczej, lam, sierści kóz itp. W wyniku tego tkanina traci swoje dotychczasowe właściwości. Zanika struktura wewnętrzna tkaniny i tworzy się nowa, gęstsza, bardziej wytrzymała, elastyczna, miękka o doskonałych właściwościach termicznych i dźwiękochłonnych.
Produkuje się filce o grubościach od kilku milimetrów (wyroby odzieżowe), do kilku centymetrów (do zastosowań technicznych).
Zastosowanie
Filce stosuje się do wyrobu kapeluszy, beretów, obuwia, różnego rodzaju tarcz polerskich, uszczelek, podkładek, wykładzin izolacyjnych i dźwiękochłonnych, na okleiny młoteczków klawiatur do pianin i fortepianów itp.
Historia
Filc jest jednym z najstarszych wyrobów włókienniczych wytwarzanych przez ludzi, prawdopodobnie starszym od tkactwa. Ślady filcu datowane na 6500 lat p.n.e. znaleziono na terenie dzisiejszej Turcji. Zaawansowane techniczne wyroby filcowe znaleziono także w wiecznej zmarzlinie na Syberii z ok. 600 r. n.e.
Filc jest wciąż wytwarzany przez nomadyczną ludność środkowej Azji, gdzie jest typowym materiałem do wyrobu dywanów, namiotów i ubrań. Niektóre z tych wyrobów, na przykład klasyczne jurty, służą do codziennego użytku. Inne, przykładowo dekorowane papcie, są wytwarzane z przeznaczeniem na sprzedaż turystom.
Źródło: Wikipedia link
